Stjórnarskrárbreyting

Í ljósi athugasemdar við síðustu bloggfærslu mína ætti ég eflaust breyta spurningunni sem ég set fram í "skoðanakönnun" minni hér til hliðar (ætla nú samt að láta hana standa óbreytta úr þessu). Spurningin myndi þá vera svona:

Ert þú hlynnt/ur því að eftirfarandi ákvæði verði fellt brott úr stjórnarskrá lýðveldisins Íslands:

,,Hin evangelíska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og vernda”

Athugasemdin sem ég fékk er svona (vona að mér sé frjálst að endurbirta hana hér): 

Margir hafa haldið því fram hér í bloggheimum og víða annars staðar að Þjóðkirkjan á Íslandi sé ríkisskirkja og krefjast aðskilnaðar með látum. Sá aðskilnaður varð reyndar fyrir nokkrum árum og hefur greinilega farið hljóðar en þurft hefði. Þjóðkirkjan á Íslandi er ekki ríkiskirkja heldur rekin með svipuðum hætti og sænska kirkjan, meðan til dæmis sú danska og norska eru hreinar ríkiskirkjur. Þjóðkirkjan er EKKI á fjárlögum nema að því sem nemur afgjaldi af þeim gífurlegu eignum sem kirkjan átti en ríkið hefur tekið til sín í gegnum tíðina. Sem dæmi um slíkar jarðir má nefna allt byggingarland í Garðabæ og land það sem Kárahnjúkavirkjun stendur á. Byggir þetta á samningi milli ríkis og kirkju sem einhverjir hafa viljað rifta en spurningin er hversu mikið það myndi kosta ríkið. Reyndar setur ríkið kirkjunni rammalög sem það setur ekki öðrum trúfélögum og það er til kirkjumálaráðherra sem er kannski meira formsins vegna, enda muna menn sennilega að Björn Bjarnason hefur verið á því að leggja niður þetta embætti. Kirkjan ræður sjálf sínum innri og ytri málefnum en eins og aðrir reynir hún stundum að hafa áhrif á lagasetningu sem snertir hana beint. Ríkið innheimtir öll sóknargjöld fyrir þjóðkirkjuna eins og önnur trúfélög, sem er fyrst og fremst af praktískum ástæðum því innheimtumaður ríkissjóðs á auðveldara með að rukka en formenn hverrar sóknarnefndar eða trúfélags eins og gert var forðum.

Markús Þ Þórhallsson

Opinber skilnaður í sjónmáli?

Ég er farin að hallast meir og meir að því að það eigi að aðskilja ríki og kirkju, það er varla eðlilegt að íslenska ríkið, ef það vill geta talist lýðræðislegt, taki eina trúarstefnu fram yfir aðra.

En áður en slíkt getur orðið verður að fara fram töluverð umræða í landinu, er ég hrædd um og verður enda að teljast eðlilegt, þar sem þetta er stór ákvörðun. Man reyndar ekki (ókei, veit ekki!) hvenær ríkiskirkju sem slíkri var komið á, má ekki rekja það alla leið aftur til siðbótar, eða jafnvel enn lengra aftur, í kaþólska tíð?

Ég tel bráðnauðsynlegt að slík umræða fari fram á vitrænum forsendum, en ekki með heift, ásökunum og upphrópunum, á hvorn veginn sem er. Það er næsta eðlilegt og eiginlega samkvæmt eðlislögmálum að ríkiskirkjan vilji viðhalda status quo, er ekki einhvers staðar talað um það sem heitir inerti í eðlisfræðinni, ég held það eigi líka við um samfélagsgerðina. Þess vegna álít ég bráðnauðsynlegt að þeir sem vilja algjöran jöfnuð, bæði milli trúfélaga og einnig fyrir þá sem standa utan þeirra, haldi fram sínum málstað af rökfestu og fordómalaust.